Ένας νέος τόπος συνάντησης στο δήμο μας

06/10/2023

Η Πόλη, το κέντρο της & το ιστορικό της πρότασης

Η έννοια της πόλης ξεκινάει από την αρχαιότητα. Ο Αριστοτέλης όρισε την πόλη ως την πιο ανεπτυγμένη μορφή κοινωνικής συνεύρεσης, η οποία στοχεύει στο ανώτερο αγαθό όλων των κοινωνιών, δηλαδή, στην ευδαιμονία της πλειονότητας των πολιτών.

Οι κοινωνικοί συσχετισμοί, οι πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις διαμόρφωσαν διαχρονικά και σταδιακά το χώρο της κάθε πόλης, το τι σηματοδοτούσε ο χώρος και το μέρος σε κάθε πόλη και την εκάστοτε δυναμική εξέλιξής της.

Οι δημόσιοι χώροι αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της καθημερινότητάς μας. Είναι αδιαμφισβήτητα κοινωνικοί χώροι, σημεία αναφοράς και συνάντησης, χώροι πολιτισμού και κοινωνικής όσμωσης καθώς επίσης και τοπόσημα για κάθε πόλη.
 
Οι πλατείες, τα πάρκα, τα δημόσια κτήρια, τα γήπεδα, οι πεζόδρομοι ανήκουν στο σύμπλεγμα των δημόσιων χώρων και αποτελούν χώρους ανάσας μέσα σε έναν αστικό ιστό που οι ρυθμοί του σε πνίγουν.

Σύμφωνα με τον καθηγητή του Ε.Μ.Π. Ιωαν. Δεσποτόπουλο, η στενότητα χώρου σε συνδυασμό με την αλλοτρίωση και την αποξένωση της σύγχρονης κοινωνίας μετατρέπει τις πόλεις σε απλούς τόπους κατοικίας απομονωμένων ατόμων-αριθμών, τις οποίες ονόμασε «μη πόλεις» και «πολεοειδείς σχηματισμούς».

Υπ’ αυτές τις συνθήκες, γίνεται όλο και πιο δύσκολο να διατηρηθεί η ταυτότητα της πόλης, η ιδιότητα του πολίτη, η αίσθηση του ανήκειν στην πόλη. Η παραδοσιακή κεντρικότητα της πόλης έχει καταστραφεί.

Απαιτείται λοιπόν η εκπόνηση μιας συνεκτικής πολιτικής για την πόλη, που:

• Θα δημιουργήσει έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής στην πόλη, λιγότερο αποξενωμένο
• Θα στοχεύει στην ορθότερη δυνατή χρήση γης εντός του αστικού ιστού
• Θα λειτουργεί συμπεριληπτικά, περιορίζοντας τις ανισότητες και τον κοινωνικό αποκλεισμό και ενισχύοντας τη συνοχή των κατοίκων της περιοχής με τον τόπο τους
• Θα επιφέρει θετικά αποτελέσματα στη διατήρηση και στο σεβασμό του δημόσιου χώρου
• Θα χρησιμοποιεί τον πολιτισμό ως εργαλείο για την αναζωογόνηση της πόλης μας
• Θα αποτελεί εργαλείο τοπικής ανάπτυξης
• Θα δίνει ρόλο, χώρο και λόγο στην ίδια την κοινωνία να διαμορφώσει το χαρακτήρα όλων των χώρων της πόλης

Μέχρι τώρα δεν υπήρξε ούτε το όραμα, ούτε η πολιτική βούληση γι’ αυτά.

Αντιθέτως, τα τελευταία χρόνια, στο μέτωπο του Δήμου μας επί της Λεωφόρου Μεσογείων, έχει δημιουργηθεί ένα υπερτοπικού χαρακτήρα κέντρο με εμπορικά μαγαζιά και μαγαζιά εστίασης (εστιατόρια, καφέ κ.α.) που προσελκύουν επισκέπτες από την ευρύτερη περιοχή.

Όπως έχουμε επισημάνει κατ’ επανάληψη (από το 2010), ο ενιαίος πλέον Δήμος μας δεν διαθέτει αυτό που θα μπορούσε να ονομαστεί «Κέντρο Πόλης», δηλαδή ένα χώρο περιπάτου και συνάντησης των κατοίκων του Δήμου, με υποδομές πολιτισμού και αναψυχής.

Το 2017 στο πλαίσιο της διαβούλευσης για τη Μελέτη Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας επαναλάβαμε την πρότασή μας για την ενοποίηση των χώρων του Δημαρχείου, του πάρκου και του Άλσους Χολαργού, τη σταδιακή ανάπλαση και πεζοδρόμηση της περιοχής, ώστε από τη μια να βρουν θέση χρήσεις αναψυχής και ελεύθερου χρόνου για τους κατοίκους και από την άλλη ο Δήμος να αποκτήσει το κέντρο του, την καρδιά της πόλης μας.

Στο ανωτέρω πλαίσιο (Β’ Φάση) έγινε αποδεκτή η πεζοδρόμηση τμήματος της οδού Ευριπίδου (από την οδό 25ης Μαρτίου έως την οδό Βεντούρη) και η δοκιμαστική υλοποίηση του «Κέντρου Πόλης» τα Σαββατοκύριακα, πλην όμως δεν υλοποιήθηκε ποτέ.

Επαναφέρουμε λοιπόν την πρόταση μας και καταθέτουμε ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπλασης της περιοχής.

Η πρόταση περιλαμβάνει πολεοδομικές και κυκλοφοριακές ρυθμίσεις που θα δώσουν την δυνατότητα να απελευθερωθεί ζωτικός χώρος και να αποδοθεί στους πεζούς. Παράλληλα θα βοηθήσει στην ενοποίηση της κατακερματισμένης σήμερα περιοχής στην διασταύρωση των οδών Περικλέους, Ευριπίδου και 25ης Μαρτίου.

Ένας νέος δημόσιος χώρος για την πόλη

Πάνω από 3.000 τ.µ. επανασχεδιάζονται και δημιουργείται ένα νέος δημόσιος χώρος – ένας νέος τόπος συνάντησης που ενοποιεί το Άλσος, την Παιδική χαρά, το Δημαρχείο και το Σχολικό συγκρότημα. Ενισχύεται ευρύτερα η προσβασιμότητα πεζών, ΑΜΕΑ και Άτομα με Μειωμένη Κινητικότητα (ΑΜΚ) στην περιοχή μέσα από ένα νέο δίκτυο πεζοδρομήσεων και επεκτάσεων των χώρων κίνησης των πεζών στις περιµετρικές οδούς.

Μια νέα φιλοσοφία κίνησης και κυκλοφορίας στο κέντρο της πόλης

Η πρόταση τροποποιεί την κυκλοφορία στην ευρύτερη περιοχή, χωρίς όμως να κάνει ριζικές αλλαγές που θα δημιουργήσουν προβλήματα στην καθημερινότητα των πολιτών. Συγκεκριμένα προτείνονται η πεζοδρόμηση των παρακάτω οδών, διατηρώντας όλες τις απαραίτητες κινήσεις για οχήματα ανάγκης και τα Μέσα Μεταφοράς, οι οδοί είναι οι εξής:

• Λεωφ. Περικλέους (από Κεραµεικού έως Ευριπίδου)
• Οδός Σύρου (από Περικλέους έως Βεντούρη)
• Ευριπίδου (από Περικλέους έως Βεντούρη)
• 25ης Μαρτίου (από Ευριπίδου έως Αετιδέων)

Οι προτάσεις αυτές θα εκτρέψουν την κίνηση από την Λεωφ. Περικλέους προς την Αετιδέων. Ενώ οι αλλαγές στην 25ης Μαρτίου θα στρέψουν την κίνηση προς την οδό Παύλου Μελά, κάτι το οποίο µπορεί να υλοποιηθεί µε βάση τους σημερινούς κυκλοφοριακούς φόρτους.

Αναδιοργάνωση της στάθμευσης σε όλη την περιοχή

Η στάθμευση αναδιοργανώνεται μαζί µε το νέο σχεδιασμό των οδών, γεγονός που δίνει την ευκαιρία στάθμευσης υπό γωνία. Το αποτέλεσμα είναι η διατήρηση των περίπου 70 θέσεων στάθμευσης. Παράλληλα προτείνεται η δημιουργία νέου υπόγειου χώρου σε τμήμα του οικοπέδου του Δημαρχείου, για να μπορέσει η περιοχή να υποδεχτεί νέους επισκέπτες.

Ενίσχυση του πρασίνου

Δημιουργούνται νέοι χώροι πρασίνου κατά μήκος των πεζοδρόμων στην Λεωφ. Περικλέους, στην 25ης Μαρτίου και την Ευριπίδου. Γενικότερα η ανάπλαση της περιοχής προτείνεται να γίνει µε κέντρο το πράσινο και την χρήση στοιχείων νερού.

Ανάπλαση του περιβάλλοντα χώρου του Δημαρχείου

Η ενοποίηση των χώρων θα δώσει την ευκαιρία και αναδιάταξης του χώρου του Δημαρχείου και την μετατροπή του από πέρασμα σε ένα τόπο συνάντησης. Με την πρόταση δημιουργείται μια νέα πλατεία, µε την παράλληλη επέκταση του αμφιθεάτρου και μια πιο οργανική ένταξη του χώρου στη ζωή της πόλης.

---